Τετάρτη 30 Ιουλίου 2008

Συνέντευξη του Νίκου Σκουλά, προέδρου του TRINITY τ. Υπουργού Τουρισμού, στη Δώρα Σγάρτσου του Travel Daily News


Η ΕΛΛΑΔΑ ΩΣ ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥ MANAGEMENT


1. Ερώτηση: Πως σχολιάζετε την απουσία ενός πανεπιστημιακού προπτυχιακού τμήματος τουρισμού; Θεωρείτε πως το κενό καλύπτεται επαρκώς από τα ΤΕΙ Τουριστικών Επιχειρήσεων και τις σχολές του Ο.Τ.Ε.Κ.;

Απάντηση: Η απουσία μιας προπτυχιακής πανεπιστημιακής σχολής για το τουριστικό και ξενοδοχειακό μάνατζμεντ στα δημόσια πανεπιστήμια, είναι και αυτή ένα από τα πολλά, δυστυχώς, ελληνικά παράδοξα. Είναι όμως και μια παγκόσμια πρωτοτυπία με ολέθριες επιπτώσεις σε μια χώρα στην οποία ο τουρισμός είναι η κινητήρια δύναμη της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξής της.

Για την ίδρυση όχι μιας, αλλά πέντε τέτοιων σχολών (Αθήνα-Πειραιάς, Κρήτη, Αιγαίο, Ιόνιο, Θεσσαλονίκη), παλεύω, μαζί με άλλους, τώρα και 25 χρόνια, από τότε που είχα την ευθύνη για τα τουριστικά πράγματα της Ελλάδος. Δυστυχώς δεν μπόρεσα να πείσω τους συναδέλφους μου στην Κυβέρνηση που υπέκυπταν πάντα στη λυσσαλέα αντίδραση του βολεμένου και οπισθοδρομικού κατεστημένου το οποίο και ευθύνεται για την εν γένει κατάντια της παιδείας μας.

Οι επαναλαμβανόμενες σχετικές εξαγγελίες από τις εκάστοτε κυβερνήσεις, δικαιολογημένα, αντιμετωπίζονται με δυσπιστία και ένα βαθμό κυνικότητας.

Είχαμε ελπίσει ότι το κενό αυτό θα αναπληρωνόταν από τη δημιουργία των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (Τ.Ε.Ι.). Δυστυχώς διαψευστήκαμε. Τα ΤΕΙ, γενικώς, και ιδιαίτερα τα τουριστικά ΤΕΙ, αφέθηκαν στην τύχη τους, χωρίς χρηματοδότηση, χωρίς υποστήριξη, αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης από βουλευτές και άλλους παράγοντες, με βασικά κριτήρια για την ίδρυσή τους, οικονομικά οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες: Να δουλέψουν οι καφετέριες, τα μαγαζιά και οι γκαρσονιέρες, ανεξάρτητα από το περιεχόμενο και την ποιότητα των σπουδών που προσφέρουν ενώ, ούτε λόγος για απασχολησιμότητα..

Αυτό εξηγεί και την έλλειψη ενδιαφέροντος εκ μέρους των νέων που προβληματίζονται για το μέλλον τους. Για παράδειγμα, αναφέρω την περίπτωση του τουριστικού τμήματος του ΤΕΙ Ηρακλείου, μιας κατ’ εξοχήν τουριστικής περιοχής. Από 170 προβλεπόμενες θέσεις φοιτητών, καλύφθηκαν πέρυσι μονάχα δώδεκα έναντι επτά της προηγούμενης χρονιάς. Οι ελάχιστες καλές εξαιρέσεις οφείλονται στον «πατριωτισμό», την ευαισθησία, ακόμα και την αυταπάρνηση ορισμένων καθηγητών.

Οι σχολές του Ο.Τ.Ε.Κ. (πρώην Ε.Ο.Τ.), μέσες και ανώτερες, έκαναν πάντα και συνεχίζουν να κάνουν καλή δουλειά σε επίπεδο τεχνικών δεξιοτήτων. Δεν αρκεί όμως αυτό. Οι εξελίξεις της αγοράς μας δείχνουν ξεκάθαρα ότι το παραδοσιακό τουριστικό μας προϊόν έχει χάσει την ανταγωνιστικότητά του και είναι ανάγκη να επανατοποθετηθούμε στην αγορά με μια πιο σύνθετη και πιο ποιοτική τουριστική προσφορά που θα απευθύνεται στην ικανοποίηση των αναγκών και των επιθυμιών ενός πιο ενήμερου, πιο εκλεκτικού, πιο ενεργού, πιο απαιτητικού αλλά και πιο εύπορου τουρίστα.

Ο στόχος αυτός δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς υψηλού επιπέδου στελέχη με πανεπιστημιακή παιδεία, εκπαίδευση και κατάρτιση σε σύνδεση με την επιχειρηματική και επαγγελματική κοινότητα που πρέπει να έχει και τον πρώτο λόγο στην αγορά εργασίας.

2. Ερώτηση: Για ποιο λόγο ένας φοιτητής να επιλέξει τον ιδιωτικό τομέα εκπαίδευσης στην Ελλάδα;

Απάντηση: Ο προφανέστερος λόγος είναι ότι ο δημόσιος τομέας δεν προσφέρει προπτυχιακή πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Προσωπικά, θα προτιμούσα τον όρο «μη κρατικά» μη κερδοσκοπικά πανεπιστημιακά ιδρύματα.

Θα συνιστούσα όμως στους νέους και νέες που θέλουν να σπουδάσουν και να επιδιώξουν καριέρα στο τουριστικό και ξενοδοχειακό μάνατζμεντ, να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στην επιλογή εκπαιδευτικού ιδρύματος. Στο εξωτερικό, ιδιαίτερα στη Βόρεια Αμερική, υπάρχουν αξιόλογα πανεπιστήμια με τουριστική εξειδίκευση αλλά και πολύ υψηλά δίδακτρα, σχεδόν απρόσιτα για τη μέση ελληνική οικογένεια.

Και στην Ευρώπη αλλά και στην Ελλάδα, υπάρχουν καλά πανεπιστημιακού επιπέδου ιδρύματα για τουριστικές σπουδές. Η περικοπή των χρηματοδοτήσεων όμως σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, οδήγησε σε μια τάση εμπορευματοποίησης της παιδείας με αποτέλεσμα πολλές σχολές να μειώνουν τα standards, προσφέροντας πτυχία χωρίς ουσιαστικό αντίκρισμα. Η τάση αυτή φαίνεται να βρίσκει τη χειρότερη έκφρασή της στη χώρα μας. Αρκετοί «επιχειρηματίες» της εκπαίδευσης, εκμεταλλευόμενοι το νομοθετικό κενό λειτουργούν ως παραρτήματα ξένων κολεγίων ή με συμβάσεις δικαιόχρησης (franchise) εκδίδοντας τίτλους σπουδών αμφιβόλου αξίας. Ο νοών νοείτω.

Μετά το φιάσκο της αναθεώρησης του Άρθρου 16 του Συντάγματος που δεν έγινε, υπεισέρχεται η Οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης 36/2005 που από φέτος θα αναγνωρίζει επαγγελματικά δικαιώματα στους αποφοίτους αυτών των παραρτημάτων. Αυτή η εξέλιξη καθιστά επείγουσα την ανάγκη να παρέμβει η πολιτεία θεσπίζοντας εκπαιδευτικά πρότυπα, κανόνες λειτουργίας, διαδικασίες αξιολόγησης, εποπτεία και έλεγχο αυτών των παραρτημάτων και όλων των «Εργαστηρίων Ελευθέρων Σπουδών».

Στο μεταξύ, ας είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί τόσον οι νέοι όσον και οι γονείς τους. Η εποχή του πτυχίου για το πτυχίο έχει παρέλθει. Χωρίς ουσιαστικό περιεχόμενο, οδηγεί στην έρημο της ανεργίας και της προσωπικής απαξίωσης.

3. Ερώτηση: Θεωρείτε πως ένα πτυχίο αρκεί σήμερα για κάποιον που θέλει να εργαστεί στον τουρισμό ή απαιτείται και μεγαλύτερη εξειδίκευση, που παρέχει σε επόμενη φάση το μεταπτυχιακό;

Απάντηση: Ένα πτυχίο που αντανακλά σκληρή δουλειά υποχρεωτικής τετραετούς φοίτησης (και όχι απλά προσέλευση στις εξεταστικές) που, εκτός από τους τομείς εξειδίκευσης (core courses) και μαθήματα γενικής πανεπιστημιακής παιδείας (ψυχολογία, κοινωνιολογία, αρχαία ελληνική φιλοσοφία, μακρο- και μικροοικονομία, στατιστική, περιβάλλον, πολιτισμός κ.λπ.) σε συνδυασμό με πρακτική εξάσκηση (internship) είναι ένα επαρκές διαβατήριο για μια επιτυχή καριέρα στον πιο γρήγορα αναπτυσσόμενο και πιο συναρπαστικό τομέα της ελληνικής και παγκόσμιας οικονομίας.

Φυσικά, το περίσσιο φως δεν βλάπτει. Η απόκτηση ενός μεταπτυχιακού τίτλου που, εξ ορισμού, περιλαμβάνει μεγαλύτερη εξειδίκευση και μεθοδολογία έρευνας σε συγκεκριμένα πεδία, αποτελεί συγκριτικό πλεονέκτημα στην άκρως ανταγωνιστική αγορά εργασίας.

4. Ερώτηση: Έχετε αναπτύξει συνεργασίες με πανεπιστήμια του εξωτερικού ή άλλους φορείς, που μπορούν να εγγυηθούν την αναγνώριση των πτυχιούχων σας στη διεθνή κοινότητα τουρισμού;

Απάντηση: Βεβαίως και σ’ αυτό τον τομέα έχουμε δώσει μεγάλη έμφαση. Έχουμε ήδη σε λειτουργία σχέσεις συνεργασίας με τέσσερα κορυφαία Αμερικανικά Πανεπιστήμια και δύο Καναδικά, προχωρούμε δε και σε επέκταση στην Ευρώπη.

Σπεύδω να διευκρινίσω ότι οι συνεργασίες αυτές δεν είναι «παραρτηματικού» χαρακτήρα, αλλά αντίθετα, σχέσεις αμοιβαίας ισότιμης αναγνώρισης όλων των μαθημάτων, και παροχής της ευκαιρίας στους φοιτητές και τις φοιτήτριες να παρακολουθήσουν μαθήματα για ένα ή δύο εξάμηνα στο συνεργαζόμενο ίδρυμα και να μεταφέρουν τις εκπαιδευτικές μονάδες στο δικό τους.

Η ρύθμιση αυτή διευκολύνει τη διεύρυνση του διεθνούς ορίζοντα των φοιτητών, πράγμα ιδιαίτερα σημαντικό για τον τουρισμό. Ήδη φιλοξενούμε φοιτητές και φοιτήτριες απ’ αυτά τα Πανεπιστήμια και εκείνα τους δικούς μας.

Οι ρυθμίσεις αυτές, ο διεθνής προσανατολισμός του Trinity που, όντας Αγγλόφωνο, φιλοξενεί φοιτητές από 22 χώρες, και η παροχή της ευκαιρίας για αμειβόμενη πρακτική εξάσκηση σε πεντάστερες μονάδες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, η στενή σύνδεσή μας με την επιχειρηματική και επαγγελματική κοινότητα και η πιστοποίηση των προγραμμάτων του TRINITY από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού του ΟΗΕ, μας έχουν προσδώσει υψηλό επίπεδο αναγνωρισιμότητας στη διεθνή τουριστική κοινότητα, με αποτέλεσμα, η ζήτηση για αποφοίτους μας από την αγορά εργασίας να είναι κατά πολύ μεγαλύτερη από την προσφορά.

5. Ερώτηση: Η πρόσφατα ιδρυθείσα Επιτροπή Πρωτοβουλίας για την Προβολή της Ελλάδας ως Διεθνούς Εκπαιδευτικού Προορισμού Τουριστικού Μάνατζμεντ πιστεύετε ότι μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα της τουριστικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα;

Απάντηση: Όχι βέβαια από μόνη της. Θα ήταν υπερβολική και λίγο Δονκιχωτική η προσδοκία ότι εμείς θα μπορούσαμε να ανατρέψουμε μια δυσμενή πραγματικότητα στην ελληνική τουριστική παιδεία, απότοκη απραξίας πολλών ετών. Επιχειρούμε όμως να συμβάλουμε στη συνειδητοποίηση των δυνατοτήτων που έχουμε αν όλοι εμείς, πολιτεία, επιχειρηματική κοινότητα και εκπαιδευτικά ιδρύματα, συνεργαστούμε για τον κοινό στόχο.


Πράγματι, η Ελλάδα, με ζηλευτό επίπεδο ανάπτυξης και εμπειρίας στον τουρισμό και με αξιόλογα εκπαιδευτικά ιδρύματα που έχουν αναπτύξει ποιοτικά προγράμματα τουριστικής εκπαίδευσης σε στενή συνεργασία με την επιχειρηματική και επαγγελματική κοινότητα, δεν έχει λόγο να στέλνει τα παιδιά της στο εξωτερικό για σπουδές στο τουριστικό management. Αντίθετα, είναι και μπορεί να εξελιχθεί πολύ περισσότερο, σε πολύ ανταγωνιστικό διεθνή εκπαιδευτικό προορισμό για το τουριστικό μάνατζμεντ.

Αυτή η διαπίστωση μας οδήγησε να συγκροτήσουμε την Επιτροπή Πρωτοβουλίας για την Προβολή της Ελλάδος ως Διεθνούς Εκπαιδευτικού Προορισμού Τουριστικού Μάνατζμεντ η οποία οργάνωσε και το πρόσφατο Forum. Ιδρυτικά μέλη της Επιτροπής είναι εκπρόσωποι και καθηγητές του Πανεπιστημίου Αιγαίου, του Τ.Ε.Ι. Αθήνας και των Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων Alpine και Trinity με δεδηλωμένο σκοπό να διευρυνθεί. Βασικοί στόχοι μας είναι: · Η ανάδειξη της πραγματικής εικόνας της σύγχρονης τουριστικής Ελλάδας που απέχει πολύ από την οπισθοδρομική και μίζερη αντίληψη της φοβίας μη γίνει η χώρα μας «έθνος θαλαμηπόλων και σερβιτόρων», σαν τάχα να ήταν επιλήψιμα αυτά τα επαγγέλματα των πρεσβευτών στην πρώτη γραμμή του τουρισμού μας.

  • Η συγκράτηση της εξόδου Ελλήνων φοιτητών για σπουδές στο εξωτερικό αφού μπορούν να έχουν παιδεία και εκπαίδευση υψηλών διεθνών προδιαγραφών που προσφέρουν τόσον ο δημόσιος όσο και ο ιδιωτικός τομέας στην Ελλάδα 

  • Η προβολή της ανώτατης εκπαίδευσης στο τουριστικό και ξενοδοχειακό μάνατζμεντ ως προϋπόθεση για τη βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών που προσφέρει η χώρα μας.

  • Η προβολή της Ελλάδος ως προορισμού τουριστικής και ξενοδοχειακής παιδείας και εκπαίδευσης προκειμένου να προσελκύσουμε φοιτητές και φοιτήτριες από πολλές χώρες, συμβάλλοντας έτσι στην ανάπτυξη του τουρισμού μας.Όλα αυτά θα μπορούσαν να επιτευχθούν αν οι πολιτικές δυνάμεις της χώρας αποφασίσουν να βάλουν ένα χεράκι αναλαμβάνοντας, επί τέλους, τις δικές τους ευθύνες.