Σάββατο 25 Ιανουαρίου 2014

Πρόταση για διαφάνεια και αξιοκρατία στη Δημόσια Δημοκρατία


Του Νίκου Ε. Σκουλά
Ενεργού Πολίτη, τ. Υπουργού


Στο προηγούμενο άρθρο, υποστήριξα την ανάγκη να επιλέγονται και να τοποθετούνται στην ανώτατη βαθμίδα της Δημόσιας Διοίκησης (Γενικοί Γραμματείς Υπουργείων, Γενικοί Διευθυντές, κ.λπ.), επαγγελματίες μάνατζερ, έντιμοι, έμπειροι και ικανοί. Αρκεί όμως αυτό;

Προφανώς όχι.

Σ’ αυτό, το 5ο και τελευταίο άρθρο της σειράς, θα ασχοληθώ με την ανάγκη να επανεξετάσουμε τη στάση και τις πρακτικές μας απέναντι στο κύριο σώμα της δημόσιας διοίκησης, των εκατοντάδων χιλιάδων δημοσίων υπαλλήλων τους οποίους έχουμε πια συνηθίσει να ψέγουμε για τη χαώδη κατάσταση που κυριαρχεί και, αντί να εξυπηρετεί τον πολίτη που πληρώνει και τους μισθούς του, τον ταλαιπωρεί και τους βασανίζει.

Είναι βέβαιο ότι υπάρχει και μια μερίδα δημοσίων υπαλλήλων, η οποία έχει μεγάλο μερίδιο ευθύνης για την έλλειψη εμπιστοσύνης του πολίτη προς το κράτος. Υπάρχουν εκείνοι που μπήκαν στο δημόσιο, ρουσφετολογικά, από το παράθυρο και εκείνοι που, έχοντας βολευτεί, θεωρούν ότι έχουν μόνο δικαιώματα και καθόλου υποχρεώσεις. Αν, δίπλα τους κάποιος καλός υπάλληλος προσπαθεί περισσότερο, τον καταγγέλλουν ότι «χαλάει» την πιάτσα.

Αυτή όμως είναι η μισή αλήθεια. Η άλλη μισή είναι ότι το πολιτικό σύστημα και οι συνδικαλιστικές ηγεσίες έχουν τεράστιες ευθύνες γιατί, εξέθρεψαν όλη αυτή την κατάσταση δημιουργώντας αντιλήψεις πελατειακών σχέσεων. Ένα πλήθος άξιων υπαλλήλων στους οποίους δεν γίνεται δίκαιη μεταχείριση, νοιώθουν απογοητευμένοι, παραγκωνισμένοι και αποκαρδιωμένοι.

Για τη δημιουργία της αρνητικής εικόνας που κυριαρχεί για τους δημοσίους υπαλλήλους, συμβάλλουν, σε μεγάλο βαθμό, και οι απαξιωτικές δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών αλλά και αγανακτισμένων πολιτών που τους χαρακτηρίζουν, συλλήβδην, διεφθαρμένους, ανίκανους και τεμπέληδες.

Είναι γεγονός ότι η Ελλάδα διαθέτει μεγάλο πλούτο σε ανθρώπινο δυναμικό, το οποίο δεν αξιοποιεί ή δεν αξιοποιεί σωστά. Χρειαζόμαστε ένα οργανωμένο κράτος και μια δημόσια διοίκηση που στελεχώνεται από ικανούς, πρόθυμους, εκπαιδευμένους, έντιμους αλλά και ικανοποιημένους δημόσιους υπαλλήλους, με στόχο την καλύτερη εξυπηρέτηση του πολίτη και τη βελτίωση της σχέσης του με το κράτος. Και θα ήταν εξωπραγματική η προσδοκία να πετύχουν οι όποιες μεταρρυθμίσεις χωρίς αποτελεσματική δημόσια διοίκηση, ικανή και πρόθυμη για δουλειά και δημιουργία.

Δυστυχώς, οι προχειρότητες και αυτοσχεδιασμοί στη διαχείριση των σοβαρών αυτών προβλημάτων, οι αποσπασματικές ενέργειες, οι χωρίς σχέδιο παλινδρομήσεις και η εντύπωση ότι όλα αυτά χρησιμοποιούνται ως άλλοθι για οριζόντια μέτρα διαθεσιμότητας που οδηγεί σε απολύσεις, χωρίς κριτήρια και πραγματική αξιολόγηση, δημιουργούν ένα κλίμα αστάθειας και αβεβαιότητας που δεν προσφέρει θετική προοπτική για αποτελεσματικές λύσεις.

Κατά τη γνώμη μου, καμιά προσπάθεια εξυγίανσης, καμιά μεταρρύθμιση και κανένα μέτρο δεν μπορεί να πετύχει σε ένα τέτοιο κλίμα που επιδεινώνεται από την αναγκαία μείωση των, έστω, κακώς αποκτηθέντων προνομίων.

Ζητούμενο λοιπόν είναι την ανάδειξη της θετικής πλευράς του ανθρώπινου δυναμικού στη δημόσια διοίκηση, η απόδοση του οφειλόμενου σεβασμού και της δέουσας αναγνώρισης στον ρόλο του και στα επιτεύγματά του, καθώς και η ενθάρρυνση, η έμπνευση και η παροχή ευκαιριών για καταξίωση.

Επείγει λοιπόν η μεθοδική και οργανωμένη καθιέρωση ενός συστήματος διαχείρισης και ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού στη δημόσια διοίκηση που θα έχει ως στόχους
  • την εξασφάλιση της διαφάνειας και της αξιοκρατίας στην επιλογή και αξιολόγηση της απόδοσης των στελεχών με βάση αδιάβλητα αντικειμενικά κριτήρια,
  • την επαγγελματική και προσωπική ανάπτυξη των στελεχών και υπαλλήλων μέσω προγραμμάτων εκπαίδευσης και δια βίου μάθησης προκειμένου να γίνονται παραγωγικότεροι και πιο ευτυχείς και
  • την προώθηση της ομαδικότητας, της συνέργειας και του συντονισμού των δράσεων στις λειτουργίες της διοίκησης, με στόχο την επίτευξη πολλαπλασιαστικών αποτελεσμάτων.
Η αναμόρφωση της Δημόσιας Διοίκησης, για να είναι πιστευτή και αποτελεσματική, πρέπει να κατοχυρώνει την εγκυρότητα και αξιοπιστία των στοιχείων που θα τη συνθέτουν: διαφάνεια, αξιοκρατία, έλεγχο, αξιολόγηση και επιβράβευση.

Προτείνω λοιπόν την καθιέρωση της εξής διαδικασίας:

1. Επιλογή Προσωπικού – Προσλήψεις: Αντικειμενικοποίηση των κριτηρίων των προσλήψεων, προσανατολισμού, και ένταξης. Για την ώρα, η καθιέρωση και κατοχύρωση στην πράξη της διαδικασίας ΑΣΕΠ είναι μια σημαντική κατάκτηση. Είναι η μόνη διαφανής, αντικειμενική και αξιόπιστη διαδικασία προσλήψεων που όμως βασίζεται σε τυπικά προσόντα που πιστοποιούν μόνο γνώσεις και, επομένως δεν επαρκεί..

Δυστυχώς, δεν έχουμε διαδικασία αναγνώρισης της εμπειρίας και προτέρων επιτευγμάτων. Αυτό συνήθως, όπου λειτουργεί, βασίζεται σε συνεντεύξεις και έλεγχο του ιστορικού της προηγούμενης διαδρομής των στελεχών και υπαλλήλων. Δυστυχώς επίσης, η αντικειμενικοποίηση αυτής της διαδικασίας είναι πολύ δύσκολη, με δεδομένη την καχυποψία των δημοσίων υπαλλήλων εξ αιτίας της παραβίασής της στο παρελθόν, με σκοπό την εξυπηρέτηση πελατειακών σχέσεων.

Παρά ταύτα, η πρότερη εμπειρία είναι ένα πολύτιμο συνθετικό των προσόντων στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Υπάρχουν καλές πρακτικές εφαρμογών αυτής της αντίληψης σε άλλες χώρες που, με πολλή δουλειά, μπορούμε να προσαρμόσουμε στη δική μας πραγματικότητα. Αντ’ αυτού όμως, όλα αυτά τα χρόνια που χάθηκαν, φαίνεται να προτιμούσαμε τις γρήγορες, εύκολες και πρόχειρες επεμβάσεις.

Βασικό στοιχείο της επιτυχούς διαδικασίας πρόσληψης είναι η ύπαρξη Προγράμματος Υποδοχής, Προσανατολισμού, Ένταξης και Εκπαίδευσης πάνω στο αντικείμενο της κάθε θέσης εργασίας για να νιώσει άνετα και να γίνει σύντομα παραγωγικός ο υπάλληλος.

2. Διαχείριση Ανθρώπινου Δυναμικού: Περιγραφή Θέσης Εργασίας, Μέτρα Απόδοσης, Αξιολόγηση. Βασικό στοιχείο είναι η Περιγραφή Θέσης Εργασίας που ορίζει τον σκοπό για τον οποίο υπάρχει, τα βασικά καθήκοντα, τις υπευθυνότητες και αρμοδιότητες του κατόχου καθώς και τη θέση της στην ιεραρχική δομή. Από την Περιγραφή Θέσης Εργασίας παράγεται σχεδόν αυτόματα και το Οργανόγραμμα ενός Τμήματος, Διεύθυνσης ή ενός ολόκληρου Υπουργείου, Περιφέρειας ή Οργανισμού.

Από τις συγκεκριμένες υπευθυνότητες, ορίζονται συγκεκριμένοι στόχοι και Μέτρα Απόδοσης, ποσοτικά και ποιοτικά που δεσμεύουν αμοιβαία εργαζόμενο και διοίκηση. Στον καθορισμό των μέτρων απόδοσης πρέπει να συμμετέχει και ο ίδιος ο εργαζόμενος.

Η χρήση συστήματος Μέτρων Απόδοσης καθιστά εφικτή την Αξιολόγηση Αποτελεσμάτων κατά την οποία γίνεται σύγκριση των επιτευγμάτων του εργαζομένου με τους προκαθορισμένους στόχους για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Οι Αμοιβές και Προαγωγές λογικά συνδέονται με την απόδοση. Διαφορετικά, η συχνή επίκληση του όρου «Πριμ παραγωγικότητας» όχι μόνο δεν πείθει αλλά προκαλεί τη θυμηδία.

(Η ως τώρα χρήση του συστήματος της συμπλήρωσης «Φύλλου Ποιότητος» χωρίς αντικειμενική μέτρηση αποτελεσμάτων – ποσοτικών και ποιοτικών – είναι μια παρωδία της έννοιας «Αξιοκρατία» που εκθέτει το κράτος και πρέπει να καταργηθεί)

3. Ανάπτυξη Στελεχών, Επαγγελματική και Προσωπική: Εκπαίδευση, Κατάρτιση, Επιμόρφωση, δια Βίου Μάθηση σε σύνδεση με τις εθνικές προτεραιότητες και τις ανάγκες της οικονομικής ανάπτυξης, της ανταγωνιστικότητας και της εξυπηρέτησης του πολίτη.

4. Ομαδικότητα και Συνέργια ως αξίες και πρακτικές που θα ενθαρρύνονται και θα επιβραβεύονται, πρέπει να διατρέχουν οριζόντια όλες τις δράσεις. Αυτό προϋποθέτει αλλαγή κουλτούρας και ειδική εκπαίδευση.

Η όλη διαδικασία την οποία σημειολογικά μόνον ανέφερα, πρέπει να συνδυαστεί με μια εκστρατεία που θα αποβλέπει στην αλλαγή Κουλτούρας σε συνδυασμό με την εμπέδωση αισθήματος εκ μέρους των δημοσίων υπαλλήλων ότι τους γίνεται δίκαιη μεταχείριση.

Τα πέντε αυτά άρθρα, αποτελούν τη συμβολή μου στον απολύτως αναγκαίο εθνικό διάλογο για την αντιμετώπιση και υπέρβαση της, χωρίς προηγούμενο, οικονομικής, κοινωνικής και, κυρίως αξιακής κρίσης που μας πλήττει. Από τα μέχρι τούδε σχόλια φίλων με τους οποίους διαδρώ, συνάγω ότι, κατά κύριο λόγο, συμφωνούμε τόσο στις διαπιστώσεις όσο και στις προτάσεις. Δεν αρκεί όμως αυτό. Αν, πράγματι συμφωνούμε, οφείλουμε να αρχίσουμε ΝΑ ΔΡΟΥΜΕ ΩΣ ΕΝΕΡΓΟΙ ΚΑΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ. Αλλιώς, θα συνεχίσουμε να μεμψιμοιρούμε, επαναλαμβάνοντας τα ίδια πράγματα, υπό μορφή εκτόνωσης, για πολλά ακόμα χρόνια. Και η κρίση των παιδιών και των εγγονιών μας θα είναι, δικαίως, πολύ αυστηρή.

Παρασκευή 17 Ιανουαρίου 2014

Δημόσια Διοίκηση στην υπηρεσία του Πολίτη (Ι)


Του Νίκου Ε. Σκουλά
Ενεργού Πολίτη, τ. Υπουργού


Στο προηγούμενο άρθρο, αναφέρθηκα στα κριτήρια με βάση τα οποία, εμείς οι πολίτες θα επιλέγουμε, θα εκλέγουμε και θα ελέγχουμε το πολιτικό προσωπικό που προσφέρεται να αναλάβει τον ρόλο της διακυβέρνησης της χώρας. Εκείνους που θα νομοθετούν και θα έχουν την ευθύνη της άσκησης της εκτελεστικής εξουσίας.

Υπάρχουν όμως και τα επόμενα επίπεδα κρατικής εξουσίας και άσκησης της δημόσιας διοίκησης μέσα στα προκαθορισμένα συνταγματικά και νομοθετικά πλαίσια, των οποίων, ο τρόπος επιλογής και εποπτείας με καθαρά κομματικά και ρουσφετολογικά κριτήρια, ευθύνεται σε μέγιστο βαθμό για το χαμηλό επίπεδο προσφοράς υπηρεσιών προς τον πολίτη αλλά και για την αναποτελεσματικότητα της οικονομικής διαχείρισης.

Το πρώτο επίπεδο στελεχών αφορά σε θέσεις μετακλητού δημόσιου λειτουργού (Γενικοί και Ειδικοί Γραμματείς και Διοικητές Δημόσιων Οργανισμών) αλλά και Γενικοί Διευθυντές Υπουργείων.

Εξ ορισμού, οι Γενικοί Γραμματείς είναι ή πρέπει, κατά τη γνώμη μου, να είναι οι Διοικητές των Υπουργείων προκειμένου να αφήνεται απερίσπαστος ο πολιτικά υπεύθυνος υπουργός να χαράσσει την πολιτική και να νομοθετεί. Εξ όσων γνωρίζω, σε όλες τις ανεπτυγμένες και ευνομούμενες χώρες, είναι υψηλού επιπέδου επαγγελματίες μάνατζερ, συχνά έχοντες τον τίτλο του μόνιμου ή αορίστου χρόνου Υφυπουργού, εξασφαλίζοντας την απαραίτητη συνέχεια και σταθερότητα στη διοίκηση κατά τις συνήθως συχνές εναλλαγές την πολιτικών προϊσταμένων τους.

Εδώ, η υψίστης σημασίας αυτή διοικητική λειτουργία, συνήθως ανατίθεται σε αποτυχόντες υποψήφιους βουλευτές του εκάστοτε κυβερνώντος κόμματος, κομματάρχες, ευνοούμενους προσωπικούς φίλους των κυβερνώντων ή και υποδεικνυόμενους από τα εκδοτικά συγκροτήματα, συνήθως χωρίς αναφορά σε προσόντα, ικανότητες ή εμπειρία του διοριζόμενου.

Έτσι καταστρατηγείται και ισοπεδώνεται η έννοια της χρηστής και αποτελεσματικής διοίκησης χωρίς να εξασφαλίζονται τα ελάχιστα standard διαφάνειας, αξιοκρατίας, αξιοπιστίας και αποτελεσματικότητας στην επιλογή στελεχών.

Ποια λοιπόν πρέπει να είναι τα βασικά κριτήρια επιλογής στελεχών αυτού του επιπέδου; Κατά τη γνώμη μου, τα εξής:

1. Τίτλοι σπουδών και άλλα τυπικά προσόντα (το μοναδικό κριτήριο στη διαδικασία του ΑΣΕΠ), που τυγχάνει γενικής αποδοχής και θεωρείται αξιόπιστο και αντικειμενικό, είναι βεβαίως αναγκαία αλλά όχι ικανή προϋπόθεση. Τα πτυχία πιστοποιούν γνώσεις αλλά δεν μας λένε τίποτε για την ικανότητα του υποψηφίου να τις αξιοποιεί για να παράγει αποτελέσματα.

Άλλες αναγκαίες, κατά τη γνώμη μου, προϋποθέσεις είναι

2. Ο/η υποψήφιος κάτοχος της θέσης πρέπει, όχι απλά να αποδέχεται ανεπιφύλακτα την κυβερνητική πολιτική αλλά και να την υποστηρίζει ένθερμα. Πρέπει, επίσης, να διαθέτει πολιτικό κριτήριο και κοινωνική ευαισθησία.

3. Ανάλογα με τη θέση που επιδιώκει να καταλάβει, ο/η υποψήφιος πρέπει να έχει σημαντική διοικητική και διαχειριστική εμπειρία (σε ανθρώπινους πόρους, συστήματα και διαδικασίες). Δεν αρκεί η θεωρητική παιδεία. Συχνά, από μόνη της, είναι επικίνδυνη. Έχουμε πικρή και πρόσφατη πείρα επ’ αυτού.

4. Πρέπει επίσης να έχει να επιδείξει σημαντικά επιτεύγματα στις προηγούμενες δουλειές του, ως δείκτη – πρόκριμα για επιτυχή διεκπεραίωση των νέων του καθηκόντων.

5. Εν όψει της κρίσης που διερχόμαστε είναι ιδιαίτερα επιθυμητό να διαθέτει γνώση και εμπειρία στο γνωστικό πεδίο του τομέα που πρόκειται να αναλάβει. Αλλιώς, ο χρόνος που απαιτείται για ενημέρωση συνήθως αποβαίνει εις βάρος της απόδοσης. Και δυστυχώς, χρόνο δεν έχουμε.

Διαδικασίες: Απαραίτητες ή έστω χρήσιμες, θεωρώ και τις εξής διαδικασίες:

α. Συνέντευξη σε δύο επίπεδα, τεχνικό και πολιτικό, που θα περιλαμβάνει αξιολόγηση της ικανότητας του υποψηφίου να παίρνει αποφάσεις αλλά και της αντοχής του στο στρες.

β. Αξιολόγηση εμπειρίας στη διοίκηση αλλά και στο γνωστικό πεδίο της θέσης ενδιαφέροντος του υποψηφίου

γ. Εξακρίβωση προτέρων επιτευγμάτων (track record). Τι έκανε και πέτυχε;

δ. Εξονυχιστικός έλεγχος της ιστορικού απασχόλησης του/της υποψηφίου “background check”. Επαφές με όλους τους πρώην εργοδότες. Η διερεύνηση των λόγων παραίτησης ή απόλυσης από προηγούμενες θέσεις οδηγεί σε πολύτιμα συμπεράσματα.

ε. Διερεύνηση πιθανών λόγων ακαταλληλότητας για τη θέση. (Βασικό αξίωμα: “If you doubt, don’t”)

στ. Η αξιολόγηση είναι καλό να γίνεται σε δυο ιεραρχικά επίπεδα (με βάση τα κριτήρια που έχουν προκαθοριστεί για κάθε θέση).

i. Αρχική προαξιολόγηση (pre-screening) από ομάδα εμπειρογνωμόνων με κατάρτιση και εμπειρία στη διαδικασία αυτή και

ii. Επιλογή τριών υποψηφίων (short list) από τριμελή ομάδα του OpenGov , ενώ ο αρμόδιος Υπουργός (με έγκριση του Πρωθυπουργού) κάνει την τελική επιλογή μεταξύ αυτών. Έτσι εξασφαλίζεται η διαφάνεια και η αξιοκρατία αλλά και η αρμονική συνεργασία στο εσωτερικό της Κυβέρνησης.

Όλες αυτές και άλλες διαφανείς καλές πρακτικές ήδη εφαρμόζονται σε άλλες χώρες και, βεβαίως, στις επιτυχώς λειτουργούσες επιχειρήσεις.

Με δεδομένο ότι πάσχουμε από έλλειψη στελεχών σε επίπεδο εφαρμογής, η όλη διαδικασία πρέπει να εξασφαλίζει, κατά το δυνατόν, managers ικανούς, πρόθυμους και, βεβαίως, έντιμους.

Με την άδειά σας, θα επανέλθω με το θέμα της επιλογής, εποπτείας και αξιολόγησης των επόμενων στην ιεραρχία στελεχών της Δημόσιας Διοίκησης.

Κυριακή 12 Ιανουαρίου 2014

Προτάσεις για τια την υπέρβαση της κρίσης


Του Νίκου Ε. Σκουλά
Ενεργού Πολίτη, τ. Υπουργού


Από την ανταπόκριση στα δυο προηγούμενα σημειώματά μου για α) τον ρόλο του απαξιωμένου πολιτικού συστήματος και β) της ξέφρενης διαφθοράς, στην τρέχουσα δεινή οικονομική, πολιτική, κοινωνική αλλά και αξιακή κρίση, συνάγω τα εξής συμπεράσματα:

Όλοι, ή σχεδόν όλοι, συμφωνούμε, διαπιστωτικά, ότι

1. Όλοι φταίμε (με τον καθένα μας να εξαιρεί τον εαυτό του) για το κατάντημά μας, κυρίως όμως οι πολιτικοί, τα κόμματα, οι συνδικαλιστές , οι δημόσιοι λειτουργοί εν γένει, οι μεγαλοεπιχειρηματίες, τα εκδοτικά συγκροτήματα και, δευτερευόντως, εμείς οι πολίτες, είτε διότι ανεχθήκαμε είτε διότι εμπλακήκαμε ενεργά ή παθητικά, στην φοροδιαφυγή, στην εισφοροδιαφυγή, στη μη απόδοση του Φ.Π.Α. και σε άλλες έκνομες πράξεις.

2. Φταίνε βεβαίως και οι ανάλγητοι και αδίστακτοι δανειστές μας, τα κολοσσιαία οικονομικά συγκροτήματα που μας εκμεταλλεύονται και οι εταίροι μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο ΔΝΤ που μας υποβάλλουν σε μια απάνθρωπη λιτότητα, μια λιτότητα που πλήττει, κυρίως, τους οικονομικά αδύναμους και ευάλωτους πολίτες.

3. Δεν μπορούμε να περιμένουμε από ένα διαλυμένο και, εν πολλοίς, διεφθαρμένο κράτος και από ένα ανυπόληπτο πολιτικό σύστημα να αναλάβει την πρωτοβουλία αυτοκάθαρσης και οικονομικής ανάκαμψης.


Στους μεν δανειστές μας που, σε τελευταία ανάλυση, τη δουλειά τους κάνουν και που θεωρούν ότι εξυπηρετούν τα συμφέροντά τους, με λανθασμένο τρόπο κατά τη γνώμη μου, δεν μπορούμε να αντιδράσουμε, σ’ αυτή τη φάση, αφού στερούμαστε διαπραγματευτικής δύναμης – που είναι και η μόνη γλώσσα που καταλαβαίνουν.

Για τα άλλα δύο σημεία που, στην πράξη είναι ένα και το αυτό, ας δούμε τι μπορούμε να κάνουμε για να υπερβούμε τα αδιέξοδα στα οποία μας οδήγησαν (με τη δική μας σύμπραξη, βεβαίως).

Άρα, τι μας μένει; Δυστυχώς, μαγική συνταγή και εύκολος δρόμος δεν υπάρχει. Και θα είναι ασυγχώρητη αυταπάτη να θεωρήσουμε ότι ένας μεγάλος ηγέτης θα εμφανιστεί, ως «από μηχανής θεός», να μας σώσει. Μας μένει μόνον η συνειδητοποίηση ότι μόνο στις δικές μας δυνάμεις μπορούμε να στηριχτούμε και στην απόφαση να βγάλουμε τις παρωπίδες και... να αγωνιστούμε. Όλοι οι Έλληνες. Όχι μερικοί μόνον. Θα πάρει χρόνο πολύ αλλά δεν έχουμε άλλη επιλογή. Και ας μην υποτιμούμε τη δύναμη του Έλληνα που καταλαβαίνει το συμφέρον του και του έχει πειραχτεί το φιλότιμο.

Όσο δύσκολα κι αν είναι τα πράγματα, υπάρχει ελπίδα. Αρκεί να ενεργοποιήσουμε τους πολίτες που πλήττονται χωρίς, δυστυχώς να αντιδρούν.

Το κοινό μας ζητούμενο φαίνεται να είναι: Πώς μεθοδεύουμε τις ενέργειές μας; Όχι μόνο λόγια για εκτόνωση αλλά Πράξεις παρέμβασης και καταγγελίας.

Πρότεινα να δοκιμάσουμε πειραματικά το εξής: Ο καθένας και η καθεμία δημιουργεί μια μικρή ομάδα τριών έως πέντε ατόμων στον άμεσο κύκλο του και κάνει συναντήσεις για συζήτηση, προβληματισμό και επινόηση πιθανών δράσεων και αλληλοενημερωνόμαστε με οριζόντια επικοινωνία. Ανάλογα με την πρόοδο, το κάθε μέλος της ομάδας εξακτινίζεται δημιουργώντας μια άλλη ομάδα, κ.ο.κ. Ένα είδος πολλαπλασιαστικής πυραμίδας, στην οποία κανείς δεν «καθοδηγεί» ούτε κηδεμονεύει κανέναν, όπως συνήθως γίνεται. Αυτό είναι εφικτό, αν λάβουμε υπόψη ότι ο Έλληνας πολίτης, εξ ανάγκης, έχει αρχίσει να ωριμάζει, συνυπολογίζοντας και το προσωπικό του συμφέρον.

Με λίγους φίλους, συζητάμε για κάτι διαφορετικό που όμως δεν έχουμε ακόμα μορφοποιήσει. Κάτι πρακτικά εφαρμόσιμο, με κανόνες, χωρίς λαϊκίστικα χαρακτηριστικά, χωρίς «ηγεμόνες», χωρίς επίδοξους πολιτικούς ηγέτες, κάτι που θα ενθαρρύνει «ακηδεμόνευτους» προβληματισμούς και δράσεις. Ό,τι κι’ αν είναι αυτό, πρέπει να προέρχεται απ’ ευθείας από την κοινωνία και όχι «άνωθεν». Χρειαζόμαστε κάτι που θα δίνει στον ενήμερο, ενεργό και υπεύθυνο πολίτη την ευκαιρία να εκφραστεί πολιτικά και κοινωνικά, με ασφαλιστικές δικλείδες κατά της «μετάλλαξης» και της εκμετάλλευσης από «επιτήδειους» για αλλότριους σκοπούς. Να είναι καθαρό και να φαίνεται καθαρό. Οι πολίτες είναι καχύποπτοι και με το δίκιο τους.

Έχει εκδηλωθεί ενδιαφέρον από έναν αριθμό ικανών και, προ παντός, έντιμων ανθρώπων, να δημιουργήσουμε ένα Δίκτυο Ενεργών Πολιτών για οριζόντια επικοινωνία και συντονισμό με ανθρώπους που έχουν, εκ των προτέρων, δηλώσει ότι δεν αποβλέπουν και δεν επιθυμούν να ενεργοποιηθούν κομματικά στο πλαίσιο του υπάρχοντος πολιτικού συστήματος ή να καταλάβουν κρατικό αξίωμα.

Κατά τη γνώμη μου, το ζητούμενο δεν είναι μια ακόμα «κίνηση» από καλοπροαίρετους ή μη, σχετικούς ή άσχετους, κάποιοι από τους οποίους βιάστηκαν να τις μετατρέψουν σε κόμματα. Έχουμε δεκάδες τέτοιες, χωρίς δυναμική και χωρίς θετική πρόγνωση.

Αυτά είναι και φαίνονται δύσκολα, αλλά ζούμε σε δύσκολους καιρούς. Χρειαζόμαστε μια υπέρβαση την οποία όμως πρέπει να προσδιορίσουμε. Ο κόσμος είναι θυμωμένος. Πολύ θυμωμένος. Αν δεν μπορέσει να εκφραστεί με θετικό τρόπο, θα συνεχίσει να ταλαντεύεται και να αποπροσανατολίζεται προς επικίνδυνες κατευθύνσεις. Χρειάζεται όπως μεγάλη προσοχή και δεν επιδέχεται καθυστερήσεις.

Επαναλαμβάνω: Ας μη βαυκαλιζόμαστε ότι εμείς θα σώσουμε τη χώρα. Ας βάλουμε όμως ένα πετραδάκι. Αυτό που μπορούμε.

«Η Δημοκρατία των Αρίστων»

Ποιοι, τέλος πάντων, είναι οι Άριστοι και ποιος τους επιλέγει; Οι Άριστοι της αρχαίας Αθήνας του Χρυσού Αιώνα, δεν πληρούν τις προδιαγραφές με βάση σημερινά μέτρα και αξίες. Ας μην ξεχνάμε ότι, τότε, οι γυναίκες δεν είχαν δικαίωμα ψήφου και υπήρχαν δούλοι. Στην κάθε εποχή, άριστοι είναι εκείνοι που η κοινωνία θεωρεί άριστους.

Στη δική μας κοινωνία, οι Άριστοι, εκείνοι που θα ηγηθούν, πρέπει να προέλθουν από μια ώριμη, πολιτικά συνειδητοποιημένη δημοκρατική βάση την οποία θα εκφράζουν και θα υπόκεινται στον συνεχή έλεγχό της.
Στην αξιολόγηση για την έγκριση του όποιου ή όποιας προσφέρεται να αναλάβει ρόλο, ας έχουμε υπόψη κάποια σημαντικά κριτήρια: Πρέπει απαραιτήτως να είναι και να φαίνεται

  • Έντιμος (αν και αυτό θα έπρεπε να θεωρείται αυτονόητο), ανιδιοτελής, πατριώτης, δημοκράτης, να είναι άφθαρτος και να λειτουργεί με την αρχή της ομαδικότητας και του σεβασμού των θεσμών, των πολιτών και, προ παντός, των οικονομικά και κοινωνικά αδύναμων. Όχι με εξαγγελίες και ωραία λόγια αλλά στην καθημερινή πράξη.
  • Πραγματικά μορφωμένος (όχι απλά γραμματιζούμενος με πτυχία (που είναι και αυτά χρήσιμα έως απαραίτητα) αλλά να έχει εμπειρία ζωής και την καλή μαρτυρία των συμπολιτών του. Να έχει έναν μόνο σκοπό: να υπηρετήσει την πολιτεία και τον πολίτη. Όχι απλά να περνάει καλά εξασφαλίζοντας, ταυτόχρονα την επιβίωση και την ανέλιξή του στο κόμμα και στην κυβέρνηση.
  • Ικανός, πράγμα που πρέπει να αποδεικνύεται από επιτεύγματα στην επαγγελματική και κοινωνική ζωή. Κοντολογίς, να έχει δουλέψει, «να έχει βάλει ένσημα», να έχει διοικήσει κάποιον οργανισμό ή επιχείρηση με επιτυχία. Αν δεν έχει τέτοιο βιογραφικό, πώς θα διοικήσει τη μεγάλη επιχείρηση – το κράτος;;;
  • Έμπειρος. Να έχει βιώσει την καθημερινότητα στην κοινωνία. Να έχει ζήσει το πεζοδρόμιο. Να γνωρίζει τη ζωή του άνεργου, του μικροσυνταξιούχου, του νέου που πρέπει να εργάζεται και να σπουδάζει ελπίζοντας να βρει δουλειά με την αποφοίτηση, του βιοτέχνη, του μαγαζάτορα, του μικρού επιχειρηματία που προσπαθεί να τα βγάλει πέρα με τον αμείλικτο ανταγωνισμό της πολυεθνικής αλλά και με τη γραφειοκρατία. Πώς θα μπορεί να νομοθετεί και να εκδίδει κανονιστικές πράξεις, (από το γραφείο, με μόνο εφόδιο ένα θεωρητικό πτυχίο), για ανθρώπους, από τη ζωή των οποίων δεν γνωρίζει τίποτε;
  • Να έχει όραμα. Δεν αρκεί να είναι καλός διαχειριστής. Πρέπει να σκέπτεται, να προβλέπει το μέλλον και να προγραμματίζει, όχι ως τις επόμενες εκλογές, αλλά για τον μακρινό ορίζοντα, συνυπολογίζοντας και τις ραγδαίες αλλαγές στην κοινωνία, στην τεχνολογία και στον διεθνή ανταγωνισμό, χωρίς να λογαριάζει πολιτικό κόστος και κομματικά οφέλη.
  • Να έχει ηγετικά προσόντα. Να είναι δραστήριος και όχι νωθρός. Να είναι αποκεντρωτικός και όχι συγκεντρωτικός. Να λειτουργεί δημοκρατικά και όχι αυταρχικά. Να προλαμβάνει κρίσεις και όχι να προσπαθεί να τις αντιμετωπίζει αφού δημιουργηθούν. Να επιδίδεται κατά προτεραιότητα στην την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού και πολύ λιγότερο με διαδικασίες και κανονισμούς. Να έχει την ικανότητα να εκφράζεται με σαφήνεια, να ακούει με προσοχή, να σκέπτεται λογικά και να συμμερίζεται τα συναισθήματα των πολιτών. Να χαρακτηρίζεται από την ικανότητα για καινοτομία αλλά και το χάρισμα να εμπνέει τους άλλους για δουλειά και δημιουργία.

Αυτά για την ώρα, ως συμβολή μου στον συνεχή διάλογο και προβληματισμό που, τώρα, περισσότερο από ποτέ άλλοτε έχουμε ανάγκη.



Στο επόμενο, θα αναφερθώ στα «Κριτήρια Επιλογής των Στελεχών Διοίκησης» και μετά, θα σας αφήσω ήσυχους.

Τρίτη 7 Ιανουαρίου 2014

STOP στη Διαφθορά


Για τη σωτηρία της χώρας, για να επιβιώσουμε και να αποτινάξουμε την οικονομική κατοχή …..


ΑΣ ΒΑΛΟΥΜΕ, ΕΠΙ ΤΕΛΟΥΣ, ΤΕΛΟΣ ΣΤΗ ΔΙΑΦΘΟΡΑ

Του Νίκου Ε. Σκουλά, τ. Υπουργού, Ενεργού Πολίτη

«Η διαφθορά μάς στοιχίζει €12 δισ. ετησίως»
Διεθνής Διαφάνεια


Μας πιέζει η τρόικα για, συνήθως, οριζόντια μέτρα (περικοπές μισθών και συντάξεων, παροχών υγείας, απολύσεις, διαθεσιμότητες ή άλλα «ισοδύναμα» κ.λπ.) προκειμένου να μας κάνει τη χάρη να εγκρίνει την επόμενη δόση. Λάθος φάρμακο που επιδεινώνει την κατάσταση και θα αποβεί εις βάρος και των ίδιων των δανειστών μας, οποίοι με την απλοϊκή τους σκέψη, αδίστακτοι και ανάλγητοι, δεν θέλουν ή δεν μπορούν να το καταλάβουν. Ας δούμε όμως τα πράγματα σε ό,τι μας αφορούν:

Πιστεύω ότι, αντί να επιβάλουμε ένα ευρώ χρέωση στην κάθε συνταγή φαρμάκου και €25 για είσοδο στο νοσοκομείο (το ίδιο για τον μεγιστάνα του πλούτου και τον δυστυχή άνεργο και τη μικροσυνταξιούχο γιαγιά), υπάρχει μια πολύ πιο απλή και πολύ πιο αποτελεσματική λύση: Να στρατευτούμε ΟΛΟΙ στον αγώνα για το ξερίζωμα της διαφθοράς που μαστίζει τη χώρα μας από συστάσεως του ελληνικού κράτους.

Βεβαίως, θα μου πείτε ότι μια τόσο μακροχρόνια ασθένεια δεν θεραπεύεται εύκολα και ούτε γρήγορα. Ας σκεφτούμε όμως. Μείωση της διαφθοράς μόνο κατά ένα τρίτο, υπερκαλύπτει, κατά πολύ, την απόκλιση από τους στόχους και μπορούμε να τους στείλουμε στα σπίτια τους. Αρκεί αυτό; Όχι βέβαια. Μπορεί όμως να μας δώσει την απαραίτητη ανάσα να ασχοληθούμε με τα του οίκου μας, τις μεταρρυθμίσεις, την αναδιάρθρωση της οικονομίας και την ανάπτυξη.

 
Ας αφήσουμε όμως τη στατιστική και την οικονομική θεωρία και, με βάση την καθημερινή μας εμπειρία, ας δούμε τι είναι αυτή η διαφθορά στην οποία συνήθως αναφερόμαστε γενικώς και αορίστως;

ΔΙΑΦΘΟΡΑ είναι προφανώς, οι μίζες που εισπράττουν οι πολιτικοί και οι υψηλόβαθμοι κρατικοί λειτουργοί από τους εξοπλισμούς, τη Ζήμενς, τις μεγάλες συμβάσεις εργολαβιών που αποτελούν ένα καρκίνωμα στο σώμα της ελληνικής δημόσιας διοίκησης.

Ας μην εφησυχάζουμε με τη μικρή σχετικά βελτίωση που, για πρώτη φορά παρατηρείται, με το κλείσιμο στη φυλακή ολίγων πολιτικών και περισσότερων συνεργατών τους. Είναι μόνον η κορυφή του παγόβουνου. Η σήψη είναι βαθειά, εκτεταμένη, διαχρονική και πολυεπίπεδη. Διαπερνά όλα τα κοινωνικά στρώματα και φτάνει μέχρι τον τελευταίο πολίτη. Οι λίγες τιμητικές εξαιρέσεις των έντιμων πολιτικών και πολιτών που οι «έξυπνοι» θεωρούν «κορόιδα», δεν ακυρώνουν τον κανόνα.

ΔΙΑΦΘΟΡΑ, στον ιδιωτικό τομέα, είναι η αλλοίωση των οικονομικών καταστάσεων των εταιριών, οι υπερτιμολογήσεις των πολυεθνικών στις ελληνικές θυγατρικές τους και τα άλλα «λογιστικά» τερτίπια, με στόχο τη μείωση έως και την εξάλειψη του οφειλόμενου φόρου.

ΔΙΑΦΘΟΡΑ είναι η μαύρη και ανασφάλιστη εργασία, η εισφοροδιαφυγή γενικότερα.

ΔΙΑΦΘΟΡΑ είναι η μη απόδοση (υπεξαίρεση) του Φ.Π.Α. που εισπράττεται για λογαριασμό του δημοσίου.

ΔΙΑΦΘΟΡΑ είναι η μη έκδοση παραστατικού από επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες - γιατρούς, δικηγόρους, υδραυλικούς, ηλεκτρολόγους, συμβούλους επιχειρήσεων, κ.ά. (Κλοπή φόρου εισοδήματος και Φ.Π.Α.)

ΔΙΑΦΘΟΡΑ είναι το φακελάκι του γιατρού που το δέχεται ή το απαιτεί, του πολίτη που του το προσφέρει (αν και έχει το ελαφρυντικό του φόβου για τη ζωή των οικείων του) και του κράτους που δεν πληρώνει γιατρό αρκετά για να ζήσει αξιοπρεπώς.

ΔΙΑΦΘΟΡΑ είναι, η συναλλαγή του επίορκου εφοριακού, του υπαλλήλου της πολεοδομίας, και του υπαλλήλου της δασικής υπηρεσίας, και το «γρηγορόσημο» του δημοσίου υπαλλήλου γι’ αυτό που οφείλει να κάνει.

ΔΙΑΦΘΟΡΑ είναι τα πλαστά τιμολόγια και η είσπραξη (αλλά και η πληρωμή) επιδοτήσεων για πρόβατα και ελιές που δεν έχει ο αγροκτηνοτρόφος.

ΔΙΑΦΘΟΡΑ είναι τα παραδικαστικά κυκλώματα που, ευτυχώς φαίνεται να μειώνονται, χάρις σε πρωτοβουλίες των έντιμων δικαστών. Τίποτα απ’ αυτά που μας πονούν δεν μπορεί να διορθωθεί όταν η δικαιοσύνη δεν λειτουργεί αδέκαστη και χωρίς καθυστερήσεις στην απονομή της.

ΔΙΑΦΘΟΡΑ είναι ο διορισμός, από το παράθυρο, του ανίκανου ή, έστω, του σχετικά ικανού παιδιού, με αντάλλαγμα τις ψήφους όλης της οικογένειας.

ΔΙΑΦΘΟΡΑ είναι η «κοπάνα» του υπαλλήλου και η «άδεια από τη σημαία» καθώς και η συγκάλυψη από τους συναδέλφους.

ΔΙΑΦΘΟΡΑ είναι η, εν γνώσει μας, εκλογή και ανοχή ανίκανων και ανέντιμων πολιτικών.

ΔΙΑΦΘΟΡΑ, τέλος, είναι η ανοχή και συγκάλυψη της διαφθοράς.

Σταματώ εδώ γιατί, νομίζω ότι τα παραδείγματα αυτά αρκούν για να συνεννοηθούμε. Ας έρθουμε όμως στο «δια ταύτα».

ΟΛΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ ΤΟΥΣ ΘΕΩΡΩ ΕΧΘΡΟΥΣ ΜΟΥ και τους κηρύσσω τον πόλεμο, γιατί, τελικά, εγώ και άλλοι πολίτες που δεν φταίνε πληρώνουμε τα σπασμένα τους. Και δεν αντέχουμε άλλο να πληρώνουμε.

ΔΕΣΜΕΥΟΜΑΙ ΝΑ ΚΑΤΑΓΓΕΛΛΩ τη διαφθορά όπου τη συναντώ. Στην Οικονομική Αστυνομία, στο ΣΔΟΕ, στην Επιθεώρηση Εργασίας, στους Επιθεωρητές Δημόσιας Διοίκησης, στα Μέσα Ενημέρωσης, ακόμα και στους Εισαγγελέις. ΣΑΣ ΚΑΛΩ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ ΤΟ ΙΔΙΟ.

ΜΑΖΙ, κάνοντας τα πρέποντα και τα αυτονόητα, μπορούμε να σώσουμε την, κατά τα άλλα, προικισμένη χώρα μας. Μόνον έτσι θα απαλλαγούμε από τα τρωκτικά της οικονομίας και της κοινωνίας, να βγούμε από τα μνημόνια και την οικονομική εξάρτηση από τους δανειστές και να οδηγηθούμε σε μια νέα πορεία ανάπτυξης, δικαιοσύνης, ευημερίας και ανάκτησης της εθνικής μας αξιοπρέπειας.