ΑΝΔΡΕΑΣ Γ. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: 10 Χρόνια Μετά

Ομιλία του Νίκου Ε. Σκουλά στο Αρχιερατικό Μνημόσυνο, στον Άγιο Μηνά Ηρακλείου, κατά την επέτειο των 10 χρόνων από τον θάνατο του Ανδρέα Παπανδρέου


Είμαστε εδώ για να τιμήσουμε τη μνήμη του ηγέτη μας Ανδρέα Παπανδρέου, 10 χρόνια από τότε που έφυγε και μας άφησε ορφανούς.

Σήμερα και στο δεκαήμερο που ακολουθεί, μας δίνεται η ευκαιρία ανάκλησης της ιστορικής μνήμης και περισυλλογής. Να θυμηθούμε τον Αντρέα. Να απογράψουμε τη μεγάλη πολιτική κληρονομιά που μας άφησε. Να «ντουχιουντίσωμε» αν οι αρχές και οι αξίες που μας κληροδότησε, με το περιεχόμενο που εκείνος τους προσέδωσε, βρήκαν συνέχεια και δικαίωση και να προβληματιστούμε για το χρέος που προκύπτει για μας και τις γενιές που θα ακολουθήσουν.

Ο Ανδρέας του Ανένδοτου, του ΠΑΚ και του ΠΑΣΟΚ, άλλαξε τη ροή των πολιτικών πραγμάτων, σφράγισε τη σύγχρονη ιστορία μας και οδήγησε τη χώρα στη σημερινή της μορφή.

Συσπείρωσε όλες τις δημοκρατικές και προοδευτικές δυνάμεις, δημιούργησε ισχυρές ρίζες και συλλογική συνείδηση στον λαό μας και, μαζί μ’ αυτόν, ισχυροποίησε τους δημοκρατικούς θεσμούς, πέτυχε τομές στην αποκέντρωση και στην τοπική αυτοδιοίκηση και επέφερε σημαντικές πολιτικές και κοινωνικές αλλαγές. Έδωσε, επιτέλους, ελπίδα και όνειρο στον απλό άνθρωπο, στον μη προνομιούχο Έλληνα.

Η παρουσία του σημάδεψε ανεξίτηλα όσους από μας είχαν τη μεγάλη τύχη να βρεθούν κοντά του.

Εμπνευσμένος ηγέτης αλλά και εμπνευστής, επικοινωνούσε με χιούμορ και απλότητα, το ίδιο εύκολα, με τον διανοούμενο, τον πολιτικό ηγέτη, τον καταπονημένο εργάτη και τον ανήσυχο φοιτητή. Σκληρός και αμετακίνητος σε θέματα αρχών και αξιών, αλλά ιδιαίτερα ευαίσθητος στον ανθρώπινο πόνο.

Στις διαπραγματεύσεις με τις άλλες αντιστασιακές οργανώσεις για τη συγκρότηση του Εθνικού Συμβουλίου Αντιστάσεως, αρνήθηκε με πείσμα – και παρεξηγήθηκε γι’ αυτό – οποιαδήποτε συζήτηση για συνεργασία που δεν βασιζόταν σε κοινή, δημόσια προγραμματική δέσμευση, αρνούμενος κάθε μορφής παρασκήνιο. «Ο λαός», τους έλεγε σε κάθε ευκαιρία, «δεν θα πάει να σκοτωθεί χωρίς ξεκάθαρο και δεσμευτικό όραμα».

Όταν συγκρότησε την ομάδα για τη συγγραφή της ιστορικής, πλέον, Διακήρυξης της 3ης του Σεπτέμβρη, μας έδωσε μια αυστηρή εντολή: Οι καταστατικές αρχές του ΠΑΚ για τις οποίες αγωνίστηκαν φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν και πέθαναν οι αγωνιστές που τις πίστεψαν, να διατυπωθούν, χωρίς εκπτώσεις, σε κείμενο πολιτικής οργάνωσης επιφάνειας που έμελλε να είναι το ΠΑΣΟΚ. Παρά τις αντιρρήσεις καλοπροαίρετων συντρόφων που για λόγους τακτικής ήθελαν να τις «νερώσουν» λίγο, είπε το ιστορικό: «Προχωρώ μόνος και όποιος θέλει ας έρθει». Μετά το 13% ακολούθησε σύσσωμος ο Ελληνικός λαός και έγινε το θαύμα της Αλλαγής.

Κυρίες και κύριοι, Συντρόφισσες και Σύντροφοι

Τιμούμε τη μνήμη του Ανδρέα Παπανδρέου με μνημόσυνα, ομιλίες και αφιερώματα. Αυτό είναι και σωστό και καλό. Δεν αρκεί όμως.

Αν μου επιτρέψετε τις προσωπικές ερμηνείες που όμως βρίσκονται σε πλήρη αρμονία με εκείνες των παλιών συντρόφων του ΠΑΚ, θεωρώ ότι θα τον τιμήσουμε, στην πράξη, επιβεβαιώνοντας και δικαιώνοντας τους αγώνες του, αν...

• Επανεκτιμήσουμε την πολιτική μας συμπεριφορά, αν γίνουμε πιο ενήμεροι, πιο ενεργοί και πιο υπεύθυνοι πολίτες, φίλοι και μέλη του ΠΑΣΟΚ. 
• Συμβάλλουμε ενεργά στην ενδυνάμωση των δημοκρατικών θεσμών με την ανάπτυξη ενός «τρίτου πυλώνα» δίπλα στην αντιπροσωπευτική δημοκρατία και την κρατική γραφειοκρατία.

Ο ίδιος ο Αντρέας, στα χρόνια της χουντικής κατοχής, επαναλάμβανε, σε κάθε ευκαιρία: «Δημοκρατία δεν είναι απλά να ψηφίζουμε κάθε τέσσερα χρόνια. Είναι κάτι πολύ βαθύτερο και πολύ πιο ουσιαστικό. Είναι η, από μέρα σε μέρα, ενασχόληση με τα κοινά, ο έλεγχος της εξουσίας, οι θετικές προτάσεις που συνοδεύονται από πολιτική δράση».

• Επιστρέψουμε στον απλό άνθρωπο, τον μη προνομιούχο, όπως τον αποκαλούσαμε κάποτε. Εκείνον που έχει ανάγκη της προστασίας μας. 
• Δεν επιτρέψουμε κανένα συμβιβασμό σε ό,τι αφορά στο διακύβευμα των μεγάλων αρχών και των διαχρονικών αξιών που μας άφησε ο Αντρέας, στο όνομα οποιασδήποτε σκοπιμότητας. 
• Χτυπήσουμε η διαφθορά με όλες μας τις δυνάμεις, όσο ψηλά και αν βρίσκονται εκείνοι που την εκφράζουν, εκείνοι που ωφελούνται απ’ αυτήν, εκείνοι που την ανέχονται. 
• Βρούμε τον παλιό καλό εαυτό μας, παραμένοντας αταλάντευτα προσηλωμένοι στις αρχές της λαϊκής κυριαρχίας, της δημοκρατίας, της κοινωνικής δικαιοσύνης και της ηθικής διακυβέρνησης. 

Αυτές τις αρχές και αυτές τις αξίες εξάλλου, ορθοτομεί και προάγει ο Πρόεδρός μας Γιώργος Παπανδρέου, με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο, με βαθιά γνώση του νέου παγκόσμιου περιβάλλοντος, αγνοώντας συνειδητά το μεσοπρόθεσμο πολιτικό κόστος. Ας τον στηρίξουμε με όλες μας τις δυνάμεις.

Ζητώ την άδειά σας να κλείσω την ολιγόλεπτη αυτή παρέμβαση με μια παραίνεση προς τους συντρόφους μου στο ΠΑΣΟΚ: Ναι, ας προσπαθήσουμε να ξαναβρούμε τον παλιό, καλό, αγνό εαυτό μας.

Να στρατευτούμε στον νέο ευγενή αγώνα που αναλαμβάνει το ΠΑΣΟΚ για το καλό ολόκληρης της Ελληνικής κοινωνίας, ιδιαίτερα των μη προνομιούχων, παραμερίζοντας προσωπικές πικρίες και προσωπικές φιλοδοξίες και απομονώνοντας όσους θέτουν την προσωπική ανέλιξη ως πρώτο στόχο τους.

Εκείνοι των οποίων η προσωπική εικόνα έχει φθαρεί (δίκαια ή άδικα), ας διευκολύνουν τη νέα προσπάθεια. Γνωρίζουν πως.

Για μας τους παλιούς, συμπεριλαμβανομένου και του ομιλούντος, άλλη μια παραίνεση: Όσοι κουραστήκαμε ή ίσως κουράσαμε, ας κάνουμε στην πάντα. Ας αναζητήσουμε όλοι μαζί νέους (όχι κατ’ ανάγκη στην ηλικία), άφθαρτους, δυναμικούς, καταξιωμένους στην κοινωνία ανθρώπους και ας τους παραδώσουμε τη σκυτάλη, χωρίς όμως να αποσυρθούμε. Ας μείνουμε δίπλα τους, χωρίς αξιώματα, να μοιραστούμε μαζί τους τη εμπειρία μας – καλή και κακή – στηρίζοντας έτσι την προσπάθεια για ανανέωση.

Οφείλουμε όλοι να στρατευτούμε για να πετύχει το νέο ξεκίνημα του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος υπό την ηγεσία του Γιώργου Παπανδρέου, για να ξανάρθει ο λαός στην εξουσία, πιο ουσιαστικά αυτή τη φορά.

Έτσι μόνο θα μπορέσουμε να ανατρέψουμε τη λαίλαπα του νεοφιλελευθερισμού που εμείς, με τα λάθη μας, προκαλέσαμε, και θα δώσουμε στον λαό νέα ελπίδα και νέο όραμα για μια ανεξάρτητη, δημοκρατική και κοινωνικά δίκαιη Ελλάδα.

Έτσι μόνο θα δικαιώσουμε τις αρχές, τις αξίες και τα όνειρα που μας ενέπνευσε ο Ανδρέας Παπανδρέου. Έτσι μόνο θα τιμήσουμε πραγματικά τη μνήμη του.